تحقیقات انجام شده در مورد زبان لاری

تحقیقات انجام شده در مورد زبان لاری

مؤلفان: میردهقان،مهین ناز؛ مریدی،بهزاد؛ اورنگ،محمد 

خنجی ( 1388:15) با اطلاق « زبان لارستانی » به « زبان لاری » چنین بیان می کند که زبان لارستانی و چند زیان دیگر مناطق پیرامون فلات ایران ( کردی ؛ بلوچی ؛ لری ؛ مازندارانی ؛ گیلکی و شماری دیگر ) ظاهرا شکل بازمانده و متحول شده ی گویش های مختلف پهلوی هستند .از رهگذر شباهت های واژگانی و ساختاری بین بازمانده آن ها می توان به قرابت آن ها با یکدیگر پی برد ( و نیز به قرابت هریک با پهلوی )؛ احتصاصا در مورد لارستانی می توان به یک مورد منحصر به فرد شباهت بین  آن و زبان پهلوی اشاره کرد . این مورد عبارت است از تفاوت بین چگونگی تصریف افعال لازم و متعدی . وی در مورد قلمرو این زبان و نوعا مردمشناسی آن چنین می نویسد که « علاوه بر لارستان فارس ؛ برخی از کرانه ها و جزایر ایرانی خلیج فارس ؛ کشور های آن سوی خلیج فارس ( امارات متحده ی عربی ؛ قطر ؛ بحرین ؛ و به درجات کمتر کویت و عمان ) نیز بدین زبان تکلم می کنند » ( همان : 18 )

در مورد زبان لاری تحقیقات چندانی صورت نگرفته ؛ ولی تحقیقات موجود ؛ گام هایی بسیار مفید در جهت کار های آیندگان بوده اند . در این خصوص ؛ چند تن از نویسندگان ایرانی و خارجی تحقیقاتی را پیرامون لهجه های سواحل خلیج فارس انجام داده اند ؛ از این میان می توان به اسکار مان آلمانی در قرن نوزدهم ؛ راماسکویچ روسی در قرن بیستم و پروفسور ولادیمیر مینورفسکی در قرن نوزدهم اشاره کرد ( اقتداری 1384:26)

افرادی چون اقتداری ( 1371) نگارنده ی کتاب « لارستان کهن و فرهنگ لارستانی » ؛ وثوقی ( 1369 ) که کتاب « لار ؛شهری به رنگ خاک » را به رشته تحریر در آورده و کلباسی ( 1383) و صادقی ( 1382) که مقالاتی را درباره زبان لاری نوشته اند ؛ از ایرانیانی هستند که در زمینه زبان لاری پژوهش کرده اند . خنجی ( 1388) نیز به پژوهش های محققان غیر ایرانی اشاره می کند و به کتاب های ارزشمندی چون «واژه های اساسی لاری » و « واژه نامه بنیادی تطبیقی خنجی و لاری » نوشته پروفسور کامیوکا (1979) اشاره می کند .

آن چه در این میان بیش از همه حائز اهمیت است کتاب خنجی ( 1388) با نام « نگرشی تفصیلی بر زبان لارستانی و گویش خنجی » است که در واقع اخیر ترین اثری است که در زمینه زبان لاری به رشته تحریر در امده است .خنجی در این کتاب ضمن معرفی زبان لاری به عنوان زبانی منحصر به فرد از نظر ویژگی های زبان شناختی ؛ در بخش های مختلف کتاب به ساختارهای آوایی ؛ صرفی و نحوی لاری پرداخته است . این کتاب بیشتر بر بخش های صرفی متمرکز شده است و مسائل صرف افعال در زبان لاری ؛ ساختار های مختلف زمان های دستوری و تفاوت گویش های مختلف در تصریف را بیان کرده است .

البته این نکته نیز شایان ذکر است که بر این کتاب نقد هایی نیز نوشته شده که از این میان می توان به مقاله صادقی ( 1382) با عنوان « در باره ی گویش های لارستانی » اشاره کرد که ضمن معرفی از ویژگی های تصریف زبان لاری ؛ کتاب خنجی ( 1388 ) را از نظر مسایل زبان شناختی مورد کنکاش قرار داده است .به عنوان مثال ایرادی که در این مقاله به کتاب خنجی ( 1388 ) وارد شده این است که کتاب مذکور یر اساس الفبای آواشناسی استاندارد نیست و رویکردی زبان شناختی را در آوا نویسی و همچنین نظام های توصیفی خود دنبال نمی کند . همچنین وی معتقد است که نویسنده دستور سنتی را الگوی توصیف خود قرار داده است ؛ مثلا در بخش صرف فعل ؛ ایرادی که صادقی بر این کتاب وارد می داند این است که « مصدر را در ابتدا بحث کرده و سایر ساخت های فعل را از آن مشتق کرده و این امر توصیف او را با اشکالات جدی روبرو کرده است »( صادقی 1382:124)

کلباسی ( 1383) در مقاله ای با عنوان « دستگاه فعل در گویش لاری » انواع فعل را از نظر ساختمان اشتقاقی ؛ مصدر ؛ ستاک های گذشته و حال ؛ شناسه های فعلی ؛ ضمائر فعلی پیوسته و جای آن ها ؛ وند های صرفی فعل ؛ انواع فعل از نظر زمان ؛ انواع فعل از نظر وجوه و نمود فعل لازم و متعدی ؛ فعل سببی ؛ فعل مجهول و افعال استثنایی بررسی کرده است .

..........................................

آموزش زبان فارسی به لاری زبانان بر مبنای تحلیل مقابله ای و روش تکلیف محور

مؤلفان: میردهقان،مهین ناز؛ مریدی،بهزاد؛ اورنگ،محمد؛  

مجلة: پژوهش نامه ی آموزش زبان فارسی به غیر فارسی زبانان » تابستان 1392، سال دوم- شماره 2

(ازصفحه  139 تا 164)